LINDIJER, C.H.,
Tasten naar schaamte.
Kok, Kampen, 1995. 167p. Paperback.'Bijna iedereen kent gevoelens van schaamte. Vrijwel altijd zou men er dan even niet willen zijn, want schaamte gaat gepaard met een onbehaaglijk en pijnlijk gevoel. Wie zich schaamt voelt zich al gauw minderwaardig, gekleineerd, vernederd of belachelijk. De Franse filosoof Emmanuel Levinas veronderstelt dat dit komt omdat iemand in de schaamte geconfronteerd wordt met 'precies het feit van gebonden te zijn aan zichzelf, de radikale onmacht om te vluchten, om zich voor zichzelf te verbergen, de onontkoombare aanwezigheid van het ik bij zichzelf.' Het verrassende van het boek Tasten naar schaamte van Coert Lindijer vind ik dat hij laat zien dat schaamte niet altijd negatief hoeft te zijn, maar ook creatieve mogelijkheden biedt. Zo kan schaamte helpen ogen, die dicht waren, open te maken om iets op gang te brengen: kritisch zelfonderzoek, wil om het verkeerde te vermijden, een nieuwe koers varen. Lindijer noemt dit positieve schaamte. Dit neemt niet weg dat er ook veel schaamte is die terecht moet worden overwonnen. Bijvoorbeeld wanneer ze mensen klein houdt en maakt dat ze zonder zelfrespect en vernederd leven. Negatieve schaamte. Het boek is helder opgebouwd. In een eerste verkenning neemt de auteur de lezer bij de hand om samen te kijken wat er gebeurt wanneer mensen zich schamen. De verschillen tussen schaamte en schuldgevoel komen aan bod alsmede de gevolgen van schaamte. Daarna passeren een aantal beelden van schaamte de revue: de bijbel komt ter sprake en Nietzsches kijk op schaamte. In aparte hoofdstukken wordt stilgestaan bij de film Schaamte van Ingmar Bergman en het oeuvre van Primo Levi. (...) 'Tasten naar schaamte' heet het boek. Een pleidooi voor schaamte. Niet in de zin dat we ons meer moeten schamen, maar in de zin van: grotere aandacht voor het verschijnsel schaamte en er meer mee doen. Schaamte als nieuw kijkinstrument. Als iets dat dicht bij onszelf begint. Bij wat we zelf voelen en ervaren om te proberen vandaaruit nieuwe mogelijkheden bij onszelf te ontdekken. Niet alleen een tastende poging, zoals Lindijer zijn boek omschrijft, wat mij betreft ook een geslaagde poging, alleen al omdat schaamte als instrument om te kijken naar onszelf en onze cultuur veel minder belast en 'versleten' is dan bijvoorbeeld begrippen als zonde of schuld. Wie met deze laatste conclusie moeite heeft mag 'Tasten naar schaamte' niet ongelezen laten. Wie hier geen moeite mee heeft trouwens ook niet.' (JOHAN BLAAUW in Trouw 05.04.1995).
€ 12.50
(Antiquarian)